Bu içerikte yanıcı gazların belirli konsantrasyona ulaştıktan sonra patlayabileceği sınır değerleri inceleyeceğiz. İşte gazların patlama sınır değerleri.
Gazların Patlama Sınır Değerleri
Yanıcı madde, oksijen ve ısı bir araya gelerek yanma ve patlama reaksiyonlarını oluşturmaktadır. Bu patlama reaksiyonunun oluşabilmesi için havadaki gaz karışımının belirli bir oranda olması gereklidir. Her gazın havada farklı bir konsantrasyon sınırı vardır. Alt patlama ve üst patlama sınırı ile ifade edilen bu değerler, çeşitli alanlarda kontrol altında tutularak büyük bir facianın önüne geçilmek için önlem alınmaktadır.
Alt Patlama Sınırı (LEL) Nedir?
Yanıcı gazın patlamaya neden olabilmesi için gereken alt sınır olarak ifade edilmektedir. Bu sınırın altındaki konsantrasyonlarda herhangi bir patlama durumu yaşanmamaktadır.
Üst Patlama Sınırı (UEL) Nedir?
Yanıcı gazın patlamaya neden olabilmesi için gereken üst sınır olarak ifade edilmektedir. Bu sınırın üstünde ise yanma olmayacaktır.
Bazı gaz ölçüm cihazlarında gazların ölçümleri LEL veya UEL olarak ifade edilir. Bu ölçümleri % cinsinden düşünebilirsiniz. Daha düşük konsantrasyonları ifade etmek için ise ppb (part per billion) yani milyarda bir partikül anlamına gelir.
Aşağıdaki tabloda bazı kimyasal gazların patlama sınır değerlerini inceleyebilirsiniz.
| GAZ | LEL | UEL |
|---|---|---|
| Aseton | 2,6 | 13 |
| Asetilen | 2,5 | 100 |
| Akrilonitril | 3 | 17 |
| Allen | 1,5 | 11,5 |
| Amonyak | 15 | 28 |
| Benzen | 1,3 | 7,9 |
| Bütan | 1,8 | 8,4 |
| n-Bütanol | 1,7 | 12 |
| Butil Asetat | 1,4 | 8 |
| Benzin | 1,2 | 7,1 |
| Döteryum | 4,9 | 75 |
| Diboran | 0,8 | 88 |
| Diklorosilan | 4,1 | 98,8 |
| Dietilbenzen | 0,8 | – |
| Dimetilamin | 2,8 | 14,4 |
| Dimetil Eter | 3,4 | 27 |
| 2,2-dimetilpropan, Neopentan | 1,4 | 7,5 |
| Etan | 3 | 12,4 |
| Etanol | 3,3 | 19 |
| Etil Asetat | 2,2 | 11 |
| Etil Benzen | 1 | 6,7 |
| Etilen | 2,7 | 36 |
| Etilen Oksit | 3,6 | 100 |
| Heptan | 1,1 | 6,7 |
| Heksan | 1,2 | 7,4 |
| Hidrojen | 4 | 75 |
| Hidrosiyanik Asit | 5,6 | 40 |
| Hidrojen Sülfür | 4 | 44 |
| İzobütan | 1,8 | 8,4 |
| İzobutilen | 1,8 | 9,6 |
| Karbon Monoksit | 12,5 | 74 |
| Karbonil Sülfür | 12 | 29 |
| Klorotrifloroetilen | 8,4 | 38,7 |
| Kümen | 0,9 | 6,5 |
| Kloretan | 3,8 | 15,4 |
| Ksilen | 1,1 | 6,6 |
| Metan | 5 | 15 |
| Metanol | 6,7 | 36 |
| Metil Asetilen | 1,7 | 11,7 |
| Metil Bromid | 10 | 15 |
| Klorometan | 7 | 17,4 |
| Metil etil keton | 1,9 | 10 |
| Metanetiol | 3,9 | 21,8 |
| Metil vinil eter | 2,6 | 39 |
| Etilamin | 3,5 | 14 |
| Metilamin | 4,9 | 20,7 |
| Nikel karbonil | 2 | – |
| Pentan | 1,4 | 7,8 |
| Propan | 2,1 | 9,5 |
| Propilen | 2,4 | 11 |
| Propilen oksit | 2,8 | 37 |
| Stiren | 1,1 | – |
| Siyanojen | 6,6 | 32 |
| Sikloheksan | 1,3 | 7,8 |
| Siklopropan | 2,4 | 10,4 |
| Tetrafloretilen | 4 | 43 |
| Tetrahidrofuran | 2 | – |
| Toluen | 1,2 | 7,1 |
| Trikloroetilen | 12 | 40 |
| Trimetilamin | 2 | 12 |
| Turpentin | 0,7 | – |
| Vinil Asetat | 2,6 | – |
| Vinil bromür | 9 | 14 |
| Vinil klorit | 4 | 22 |
