Son yıllarda adından sıkça söz edilen ve sıkı bir denetime tabi tutulan Asbest nedir? Zararları Nelerdir?
Asbest Nedir?
Asbest, doğada bulunan bir mineral türüdür. Lifli bir yapıya sahip olan asbest, yüksek mukavemet, ısıya dayanıklılık ve kimyasal direnç gibi özelliklere sahip olması nedeniyle endüstriyel amaçlarla yaygın olarak kullanılmıştır. Asbest, inşaat malzemeleri, izolasyon, yangın geciktirici malzemeler, otomotiv parçaları, gemi yapımı gibi birçok alanda kullanılmıştır.
Ancak asbestin kullanımı ciddi sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Asbest lifleri solunduğunda veya yutulduğunda akciğerlere yerleşebilir ve zamanla ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. En önemli sağlık sorunları arasında akciğer kanseri, mezotelyoma (akciğer zarı kanseri) ve asbestozis (akciğer fibrozisi) bulunur.
Asbestin zararlı etkileri nedeniyle birçok ülkede kullanımı yasaklanmış veya sıkı düzenlemelere tabi tutulmuştur. Asbeste maruziyeti önlemek ve sağlık risklerini azaltmak amacıyla profesyonel asbest tespiti ve temizleme işlemleri yapılmaktadır.
Asbest Nerelerde Kullanılır?
Yanma direnci, sıcaklık ve paslanmaya karşı mukavemeti, ısı izolasyonu, yüksek mekanik dayanıklılık, çimento ve benzer ürünlerle bağ kurabilme gibi özellikleri nedeniyle birçok alanda kullanılmakta olup, bunların başında inşaat/yapı sektörü gelmektedir.
İnşaat ve Yalıtım: Asbest, inşaat sektöründe özellikle izolasyon malzemeleri olarak kullanılmıştır. Duvar panelleri, tavanlar, döşemeler, çatılar ve borular gibi yapı elemanlarında asbestli malzemeler bulunabilmektedir.
Otomotiv Endüstrisi: Otomobil ve diğer taşıtların üretiminde asbestli malzemeler kullanılmıştır. Özellikle fren balatalarında, debriyaj disklerinde ve conta malzemelerinde asbest kullanımı yaygın olmuştur.
Gemiler: Asbest, gemi yapımında ve gemi ekipmanlarında kullanılmıştır. İzolasyon, boru hatları, yangın önleme sistemleri ve diğer gemi parçalarında asbestli malzemeler bulunabilmektedir.
Endüstriyel Tesisler: Asbest, endüstriyel tesislerde ısı yalıtımı, yangın koruması ve ses izolasyonu gibi amaçlarla kullanılmıştır. Fabrikalar, enerji santralleri, kimya tesisleri gibi yerlerde asbestli malzemeler kullanılmış olabilir.
Elektrik ve Elektronik: Bazı elektrik ve elektronik ekipmanlarda asbestli bileşenler bulunabilir. Örneğin, elektrik kablolarının izolasyonunda ve elektronik devrelerde kullanılmış olabilir.
Türkiye’de Asbest Nerelerde Çıkarılır?
Türkiye’de beyaz asbest ve amfibol tipi asbest yatakları bulunmaktadır. Beyaz asbest rezervleri; Çanakkale, Muğla, Burdur, Konya, Bursa, Eskişehir, Tokat, Sivas, Ankara, Çorum, Çankırı, Amasya, Ağrı, Bitlis, Erzincan, Diyarbakır, Osmaniye, Hatay ve Osmaniye’de yer almaktadır.
Kastamonu, Konya, Eskişehir, Kütahya, Aydın, İzmir, Manisa, Uşak ve Denizli’de ise amfibol grubu asbest yatakları bulunmaktadır.
Asbest Türleri Nelerdir?
Asbest, mineralojik özelliklerine göre iki gruba ayrılmaktadır.
- Serpantin Grubu: Beyaz Asbest (Krizotil Asbest)
- Amfibol Grubu: Krokidolit (Mavi Asbest), Amosit (Kahverengi Asbest), Tremolit, Antofilit, Aktinolit
Asbest’in Zararları
Asbest’in uzun süreli ve yoğun maruziyeti sonucu birçok sağlık sorunu ortaya çıkmaktadır. Asbestoz, mezotelyoma, akciğer kanseri, KOAH, amfizem ve diğer kronik akciğer hastalıkları uzun vadede ortaya çıkabilmektedir.
Asbest’in Neden Olduğu Hastalıklar
Asbest maruziyeti sonucu birçok meslek hastalığına yakalanma kaçınılmaz olmaktadır. Bu hastalıklar;
- Asbestoz: Vücut tarafından üretilen ve asbest liflerini çözmeye çalışan asidin akciğer zarında oluşturduğu yaralardır. 10-20 yıl içerisinde kendini göstermektedir.
- Plevral Reaksiyonlar
-Plevral plaklar-Benign asbest plörezisi-Diffüz plevral kalınlaşma - Parenkimal Akciğer Hastalıkları-Rounded atelektazi-Transpulmoner bantlar
- Asbest Kaynaklı Dermatozlar
- Kanserler-Malign mezotelyoma-Akciğer kanseri-Diğer tümörler-Hava yolu obstrüksiyonu-İmmünolojik değişiklikler
-Perikardiyal sıvı-kalınlaşma
-Üst zon değişiklikleri
-Retroperitoneal fibrozis
Asbest nedir? sorusunun yanıtını vermeye çalıştık. Aşağıdaki bağlantıdan diğer içeriğimize de göz atabilirsiniz.
