Antropometri nedir? Antropometri, insan bedeninin ölçümü ve analiziyle ilgilenen bir bilim dalıdır. İş sağlığı ve güvenliği açısından antropometri, çalışanların fiziksel özelliklerini ve vücut yapısını inceleyerek, işyerlerinin tasarımı, ekipmanların seçimi ve iş yerlerindeki faaliyetlerin düzenlenmesi için uygun ergonomik çözümler sağlar. Bu içerikte antropometri nedir? anlatacağız.
Antropometri Nedir?
Antropometri, insan bedeninin farklı boyutlarını, şekillerini ve proporsiyonlarını ölçer. Bu ölçümler, çalışanların iş yerindeki ekipmanlara, mobilyalara, araçlara ve diğer çalışma alanlarına uyum sağlayabilmesi için kullanılır. Jelliffe (1966) ye göre antropometri: insan vücudunun farklı yaş gruplarında ve beslenme derecelerinde bütün kompozisyonu ve fiziksel boyutların varyasyonlarının ölçümüdür ve iki tipi vardır; büyüme ve vücut kompozisyonu.
Adams’a (1989) göre antropometri: İnsan vücudunun ölçümü ve biometrik karakterleridir. İş sağlığı ve güvenliği açısından antropometri, aşağıdaki gibi faydalar sağlar:
Ekipman uyumu: Antropometrik veriler, çalışanların beden ölçüleri dikkate alınarak ekipmanların doğru boyutlandırılmasını sağlar. Örneğin, bir masa veya sandalyenin yüksekliği, çalışanın boyuna uyacak şekilde ayarlanabilir.
İşyerinin tasarımı: Antropometri, iş yerinin düzenlenmesi ve tasarlanması için önemli bilgiler sağlar. Örneğin, bir üretim hattının veya montaj alanının boyutları, çalışanların hareketlerini rahatça yapabilecekleri bir alana sahip olmalıdır.
Güvenlik ve risk azaltma: Antropometrik veriler, çalışanların vücut ölçüleri ve hareket kabiliyetleri göz önünde bulundurularak işyerindeki riskleri azaltmaya yardımcı olur. Örneğin, bir koridor veya geçit, çalışanların güvenli bir şekilde geçebilecekleri genişlikte olmalıdır.
Ergonomik çözümler: Antropometrik veriler, ergonomik açıdan uygun çözümlerin geliştirilmesine katkıda bulunur. Örneğin, bir araç koltuğunun şekli ve destek noktaları, sürücünün vücut yapısına uygun olarak tasarlanabilir.
Antropometri Çeşitleri Nelerdir?
Antropometri, insan bedeninin çeşitli boyutlarını ve ölçümlerini içeren bir alan olduğundan, farklı çeşitleri veya alt dalları bulunmaktadır. İş sağlığı ve güvenliği açısından antropometriyle ilişkili olan bazı ana antropometri çeşitleri aşağıda sıralanmıştır:
Statik Antropometri: Bu antropometri çeşidi, insan vücudunun temel boyutlarını ölçerek ve analiz ederek çalışır. Boy, kilo, omuz genişliği, kol uzunluğu, bacak uzunluğu, bel çevresi gibi statik ölçümler alınır. Bu veriler, ekipmanların ve çalışma alanlarının boyutlandırılması, tasarımı ve düzenlenmesi için kullanılır.
Dinamik Antropometri: Dinamik antropometri, insan hareketleri ve vücut hareketliliğiyle ilgili ölçümleri içerir. Bu çeşit antropometri, bir kişinin hareket kabiliyetini, esnekliğini ve çalışma alanında gerçekleştireceği hareketlerin analizini içerir. Bu veriler, iş yerindeki faaliyetlerin ergonomik olarak düzenlenmesi ve çalışanların hareketlerini rahatça gerçekleştirebilmeleri için kullanılır.
Antropometri Ölçümleri
Masa Yüksekliği : 58,4 – 73,6 cm.
Ekrana Bakış Mesafesi: 40,6 – 73,1 cm.
Masa Kalınlığı : 2,5 cm.
Çalışma Alanı Genişliği: En az 71,3 cm., Bilgisayar ve dokümaniçin ek alan gereklidir.
Göz – Ekran İlişkisi: Ekranın tepe noktası göz hizasında olmalıdır.
Bakış Açısı: 15-30 derece
Sandalye Oturma Genişliği (en az): 51,0 cm.
Diz-Masa mesafesi (en az): 38,1 cm.
Canlı İnsan Ve Kadavra Üzerinden Alınan Ölçüler
Somatometri; beden ölçüleri
Sefalometri; baş ve yüz ölüleri
İskelet Üzerinden Alınan Ölçüler
Osteometri, Vücut iskeleti ölçüleri
Kraniometri, Kafatası ölçüleri
Antropometri, iş sağlığı ve güvenliği profesyonelleri tarafından kullanılan önemli bir araçtır. Çalışanların beden ölçümlerinin ve anatomik özelliklerinin dikkate alınması, işyerinde daha güvenli ve ergonomik bir ortam sağlamak için önemlidir.
Antropometri Nedir? konusunu anlaşılır bir şekilde anlatmaya çalıştık. Tasarımda Antropometrinin Önemi adlı makaleyi de incelemenizi öneririz.
